De lente van 2025 kenmerkt zich door uitzonderlijke droogte. Media spreken van een ‘historisch droge’ periode. Ook in Brabant zijn de gevolgen merkbaar. De grondwaterstanden zijn op veel locaties lager dan gebruikelijk. De vraag is wat dit betekent voor de landbouw. Ook de natuur en het waterbeheer ondervinden hier effecten van.
Snelle daling grondwaterstanden baart zorgen
De hoge grondwaterstanden van 2024 zijn in drie maanden sterk gedaald. Er is een omslag van wateroverlast naar watertekort. Op het droogteportaal is te zien dat de Brabantse grondwaterstanden relatief goed zijn. Dit in vergelijking met andere zandgronden in Nederland. Toch houdt de droogte ook in Brabant aan. Op 1 april is in delen van Brabant een beregeningsverbod ingesteld. Boeren mogen daar tijdelijk geen grondwater gebruiken voor grasland.
Het KNMI meldt een historisch neerslagtekort voor deze tijd. Dit is echter niet de enige oorzaak van de lage standen. Sinds de jaren zeventig voert Nederland veel water af. Met nattere winters en drogere zomers moeten we water beter vasthouden. Dit dient als reserve voor droge periodes.
De komende weken wordt weinig regen verwacht. Als dit zo blijft, daalt het grondwater verder. Mogelijk bereiken we zeer lage standen. Vergelijkbaar met de droge zomers van 2018, 2019, 2020 en 2022.
Traag herstel diep grondwater na droogte
Een hoog grondwaterpeil in het voorjaar is cruciaal voor natuurgebieden. Veel planten en dieren zijn hiervan afhankelijk. Recente metingen tonen aan dat het grondwater op bijna veertig procent van de locaties te laag staat. Een jaar geleden was dit nog negentien procent. De situatie is aanzienlijk verslechterd.
Ook het diepe grondwater is nog niet overal op het gewenste niveau. De natte jaren 2023 en 2024 boden weliswaar hulp. Toch blijft het diepe grondwater in het midden van Brabant zorgwekkend laag. Voor herstel in deze regio is meer nodig dan de regen van de afgelopen twee jaar.
Innovatieve methoden voor waterberging
De provincie, waterschappen en terreinbeheerders nemen maatregelen tegen verdere verdroging. Zij willen water langer in het gebied houden. Sloten worden bijvoorbeeld opgehoogd. Beken worden verondiept en drainage bij landbouwgrond wordt aangepast. Ook worden natuurvriendelijke oevers aangelegd. Stuwen worden geplaatst om regenwater vast te houden. Zo wordt neerslag minder snel afgevoerd. Het blijft langer beschikbaar voor bodem en natuur.