Het aantal winkels en dienstverleners waar je niet contant kunt betalen, is licht gestegen. In 2023 accepteerde 4,5% van de toonbankinstellingen geen cash, in 2024 is dat toegenomen tot 4,8%. De stijging is vooral zichtbaar in grote steden, met name bij apotheken en bioscopen.
Onderzoek naar betaalmethoden
Uit het jaarlijkse onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB), uitgevoerd door onderzoeksbureau Locatus, blijkt dat het gebruik van contant geld nog steeds gangbaar is, maar dat het aantal locaties met uitsluitend pinbetalingen licht groeit. In 2024 bezocht Locatus 5.000 winkellocaties verspreid over Nederland. Bij deze winkels werd gekeken naar betaaluitingen zoals stickers met ‘pin-only’ of ‘pinnen, ja graag’.
Grote verschillen tussen sectoren
De verschillen in acceptatie van contant geld zijn aanzienlijk per sector en regio. In de bioscoopsector accepteerde in 2024 38% van de locaties geen contant geld meer, terwijl dat in 2023 nog 27% was. Ook apotheken lieten een duidelijke stijging zien: in 2024 accepteerde 21% geen cash, ten opzichte van 16% een jaar eerder. Parkeerlocaties lieten in 2024 eenzelfde percentage van 21% zien. Opvallend is de ontwikkeling in de bibliotheeksector, waar het aandeel ‘pin only’-locaties juist daalde van 14% in 2023 naar slechts 4% in 2024.
Ketenwinkels vaker pin-only
Er is ook verschil tussen winkeltypen. Winkels die onderdeel zijn van een keten accepteren vaker alleen pinbetalingen (6%) dan zelfstandige winkels (4%).
Vooral in grote steden
In grotere steden komt het vaker voor dat winkels alleen pin accepteren. In gemeenten met meer dan 175.000 inwoners kan bij één op de tien verkooppunten alleen gepind worden. In dorpen met minder dan 5.000 inwoners geldt dit slechts voor één op de honderd verkooppunten. Tussen provincies zijn ook duidelijke verschillen te zien. In Flevoland hangt bij 10% van de bezochte winkels een ‘pin only’-sticker, gevolgd door Noord-Holland met 8%. Zeeland valt op doordat bij geen enkele bezochte winkel een pin-only beleid gold; daar kan overal nog met contant geld worden betaald.
Ook marktkramen gaan over op pin
Naast de reguliere winkels onderzocht Locatus ook 900 marktkramen. Voor het eerst sinds het begin van deze jaarlijkse monitor vier jaar geleden, waren er enkele marktkramen waar alleen met pin betaald kon worden. In totaal ging het om 13 marktondernemers.
Onduidelijke betaalbordjes nemen af
Hoewel het aantal pin-only locaties iets toeneemt, geeft het overgrote deel van de winkels (75%) nog altijd niet met stickers of bordjes aan hoe er betaald moet worden. Klanten mogen ervan uitgaan dat ze in deze winkels kunnen kiezen tussen contant of pin. Van de 25% van de winkeliers die wél een duidelijk betaalbeleid communiceren, doet ongeveer 20% dit met een ‘pin only’-sticker.
Sommige bordjes zorgen nog steeds voor verwarring. Bij 7% van de bezochte winkels hangen teksten als ‘Betaal met pin’ of simpelweg ‘PIN’. Deze kunnen de indruk wekken dat alleen pin geaccepteerd wordt, terwijl klanten er in werkelijkheid ook contant kunnen betalen. Het gebruik van deze verwarrende borden is wel aan het dalen: in 2023 kwam dit bij 12% van de winkels voor, in 2024 nog maar bij 7%. DNB heeft winkeliers eerder opgeroepen deze borden niet meer te gebruiken.