Buitenlandse vervuilende voertuigen kunnen zonder gevolgen Nederlandse zero-emissiezones (ZEZ) binnenrijden, terwijl Nederlandse ondernemers bij overtredingen wel worden beboet. Dit leidt tot oneerlijke concurrentie en tast de werking van deze milieuzones aan. Europese afspraken over grensoverschrijdende handhaving met behulp van cameratoezicht zijn essentieel om een gelijk speelveld te waarborgen.
Oneerlijke concurrentie
Nederlandse ondernemers investeren in schone voertuigen of betalen voor ontheffingen om toegang te krijgen tot de binnensteden. Buitenlandse bedrijven met vervuilende voertuigen ontspringen echter de dans door het ontbreken van Europese handhavingsafspraken. Dit creëert niet alleen een oneerlijke situatie, maar schaadt ook de concurrentiepositie van Nederlandse ondernemers. Zij dragen de kosten van milieumaatregelen, terwijl buitenlandse concurrenten deze ontlopen.
Sinds de invoering van de ZEZ begin 2025 zijn al meer dan 265.000 bestelauto’s geweerd. Dit toont de impact van de maatregel aan, maar onderstreept ook dat handhaving alleen effectief is als álle voertuigen worden gecontroleerd – ook buitenlandse. Anders vermindert de motivatie om te verduurzamen, wat ten koste gaat van het draagvlak onder ondernemers.
Wachten op Europese regelgeving
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat moet zich in Brussel sterker inzetten voor Europese wetgeving die grensoverschrijdende handhaving mogelijk maakt. Gemeenten kunnen ondertussen de handhaving verbeteren door middel van fysieke controles en het verstrekken van informatie aan buitenlandse vervoerders.
De Nederlandse overheid, de Europese Unie en gemeenten moeten gezamenlijk optreden om tot een oplossing te komen. Ook de buurlanden België en Duitsland zijn essentieel voor het maken van effectieve bilaterale afspraken over handhaving.
Als dit probleem niet wordt aangepakt, blijft het draagvlak voor verduurzaming onder druk staan. Dit zal de verbetering van de luchtkwaliteit in binnensteden vertragen, waardoor de gewenste resultaten minder snel worden behaald.