LTO Noord, de provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân starten de komende drie jaar twee nieuwe projecten onder het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Deze projecten richten zich op het verbeteren van de meststofefficiëntie en het voorkomen van het lozen van gewasbeschermingsmiddelen in het water.
Gedeputeerde Friso Douwstra: “Hoewel de doelen voor het oppervlaktewater volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW) al grotendeels zijn bereikt, zijn we op het gebied van nutriënten en sommige chemische stoffen nog niet op het gewenste niveau. Daarom werkt de overheid samen met de landbouwsector binnen het DAW om de uitdagingen rondom waterkwaliteit aan te pakken.”
Maximale benutting van nutriënten
Het eerste DAW-project richt zich op het efficiënter gebruik van nutriënten in de landbouw om te voorkomen dat deze in het water terechtkomen. In bepaalde wateren die onder de Kaderrichtlijn Water (KRW) vallen, worden de normen voor stikstof en fosfor momenteel overschreden. Het water in de Friese boezem, een netwerk van waterwegen en meren in de provincie, stroomt van het zuidwesten naar het noordoosten en krijgt onderweg steeds meer nutriënten mee.
Het project richt zich op een provinciale vermindering van de nutriëntenbelasting. Dit doel wordt nagestreefd door agrariërs beter inzicht te geven in de interactie tussen bodem, mest en gewassen. Boeren zullen in studiegroepen werken aan bemestingsplannen en het opstellen van nutriëntenbalansen voor hun bedrijven. Daarnaast worden er experimenten uitgevoerd met verschillende bemestingsmethoden en -technieken.
Voorkomen van emissies per perceel
Het tweede DAW-project richt zich op akkerbouwers in de noordelijke kleischil en heeft als doel het voorkomen van perceelemissies. Dit betreft het afspoelen en uitlogen van gewasbeschermingsmiddelen van akkers naar het oppervlaktewater. Het streven is om het aantal normoverschrijdingen in wateren, momenteel 15 tot 20 per jaar, in 2027 terug te brengen naar nul.
Om een brede groep te bereiken, worden er trainingen georganiseerd voor toeleveranciers en teeltadviseurs die regelmatig bedrijven bezoeken. Rond de acht vaste meetpunten van het Wetterskip worden studiegroepen opgericht die zich richten op monitoringsdata en emissiereductie. Een nieuw te ontwikkelen dashboard moet ervoor zorgen dat actuele monitoringsresultaten snel beschikbaar zijn voor akkerbouwers, zodat zij tijdig kunnen ingrijpen en de belasting van het oppervlaktewater zo veel mogelijk wordt beperkt.
Samenwerking voor waterkwaliteit en efficiënt bedrijfsbeheer
Volgens Cees Pieter van Burgsteden, dagelijks bestuurder van Wetterskip Fryslân, profiteren beide initiatieven van wederzijds voordeel: “De verbetering van de waterkwaliteit door vermindering van verliezen gaat hand in hand met beter bedrijfsmanagement op de boerenbedrijven.”
Voor de uitvoering van de projecten is een totaalbedrag van €1,35 miljoen beschikbaar gesteld. De helft van dit bedrag komt uit de Impulsregeling DAW van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, terwijl de andere helft wordt gefinancierd door Provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân.
Duurzaam waterbeheer in Fryslân
Sinds 2013 is de landbouwsector in samenwerking met provincies, waterschappen en de Rijksoverheid actief in bodem- en waterbeheer via het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW). In Fryslân worden deze initiatieven gecoördineerd door LTO Noord, in nauwe afstemming met de provincie en Wetterskip Fryslân. In de afgelopen jaren is er gewerkt aan het verbeteren van spuittechnieken, het verminderen van erfafspoeling en het versterken van de bodemkwaliteit.